Draak

De draak is een ontzettend bekend mythisch wezen. In heel veel verhalen speelt een draak een rol. Denk bijvoorbeeld aan de boekenserie Eragon, de draak Smaug uit de hobbit of Joris en de draak. De draken in verhalen zijn niet altijd even goed of slecht. De een zet het liefst alles in brand, de ander is (redelijk) zachtaardig en kan zelfs bereden worden. Maar welke soorten zijn er eigenlijk?

 

Smaug, de op goud verzotte draak uit The Hobbit
Smaug, de op goud verzotte draak uit The Hobbit

In Europa is er een legendarisch, slangachtig wezen. Het wezen heeft vleugels en zijn lijf lijkt op dat van een slang. Ondanks het vermogen om te vliegen, leeft de Europese draak graag in een ondergronds verblijf zoals een grot. Voorbeelden van draken uit Europa zijn de lintworm, wyvern, slangdraak en basilisk. Meestal staan draken in Europa voor het kwaad of zelfs de duivel, maar natuurlijk zijn hierop ook uitzonderingen. De Rode Draak, Y Ddraig Goch, van Wales is zo’n uitzondering. In 1547 dook voor het eerst de aitvaras op, een zwarte kat of haan met vier drakenpoten en een vurige staart, zoals hij werd omschreven door inwoners van Litouwen en Letland. In Frankrijk zou de peluda of velue leven. Het is een waterdraak met het lijf van een stekelvarken, poten van een schildpad en de staart van een slang. Ook zou in dit land de tarasque wonen: een afzichtelijke draak die groter is dan een os, met zes poten van een beer, de kop van een leeuw en een geschubd lijf met een lange en spitse staart. Ten slotte is er nog de Wawel Draak, of Smok Wawelski, de bekendste draak uit Poolse verhalen.

In de Noordse mythologie is er Nidhogg, een draak of slang die eeuwig aan de wortels van Yggdrasil knaagt. Ook de Midgaardslang en Fafnir, een halfdraak, komen uit deze mythologie.

In Azië worden draken juist als goedwillend en gunstig beschouwd. Ze kunnen een menselijke vorm aannemen.

In China zijn draken god over het water en ze zijn bijzonder populair. Chinese draken beschermen een parel met magische eigenschappen in hun baard, de drakenparel. De vijfklauwige draak was het symbool van Chinese keizers. Het drakenkostuum is op Chinese festivals een vertrouwd gezicht.

Volgens de legende van Âo Cơ trouwt een fee met een draak in Vietnam.

In Afrika fluisterden de Pygmeeën over wezens die plotseling opdoken uit het water. Deze wezens waren half draak en half olifant en werden de mokele-mbembe genoemd. De draak van India en Ethiopië is een oud fabeldier. Het zou 55 meter lang kunnen worden. Zijn natuurlijke vijand is de olifant, maar ook voor jagers zou het dier moeten oppassen. Deze zijn namelijk uit op een zware, waardevolle rode diamant die het dier in zijn kop zou hebben. De diamant zou alle ziekten genezen. Qua uiterlijk wordt er gezegd dat hij scherpe tanden heeft. Het gif is niet dodelijk, maar de staart is dat wel. Met zijn blik zou hij mens en dier kunnen verlammen.

In Noord-Amerika zou de Piasa langs de Mississippi leven. De Algonquinsprekende volkeren noemen deze draak de mensenetende vogel. Het dier is afzichtelijk, met de kop van een boze man, scherpe tanden, het gewei van een hert, de baard van een tijger, stekelige vleugels, vier vogelpoten en klauwen van een arend. Een lange schorpioenachtige staart met aan het uiteinde een vissenvin maakt het plaatje helemaal af.

Verder is Illuyankas een draak in de Hettitische mythologie en is in de Perzische mythologie Azhi Dahaka bekend, een driekoppig, draakachtig monster.

Sint Joris
Sint Joris

De draak heeft verschillende symbolische betekenissen, die afhankelijk zijn van de cultuur.

Eerst gold de draak in Europa niet per se als ongunstig, vaak juist als gunstig. Dit veranderde toen het christendom opkwam. De draak veranderde in een kwaadaardig wezen. Het wezen stond symbool voor de heidense wereld (van voor het christendom) en de duivel. Veel verhalen uit de middeleeuwen gaan over drakendoders, zoals Sint-Joris en koning Arthur. In veel namen komt de draak ook voor, bijvoorbeeld in Drakensteyn en kasteel Drakenburg.

Buiten Europa wordt de draak juist vaak gezien als een brenger van geluk of bescherming tegen het kwaad. De almachtige godin uit Mesopotamië was een draak en in Egypte was er een god, Apepi, die in drakengedaante heerste over de onderwereld. Athena uit de Griekse mythologie had een slang als huisdier en helper en en in diezelfde mythologie waren drakontes slimme, magische wezens die uit de aarde kwamen.